BYĆ ZWYCIĘŻONYM I NIE ULEC TO ZWYCIĘSTWO, ZWYCIĘŻYĆ I SPOCZĄĆ NA LAURACH TO KLĘSKA.

Józef Klemens Piłsudski „Ziuk”

12 maja 2015 r. minęło  80 lat od śmierci, a 4 grudnia br. minie 150 lat od narodzin Marszałka Józefa Piłsudskiego  – syna Ziemi Wileńskiej i Żmudzkiej oraz wielkiego patrioty Polski. Jego serce przestało bić dokładnie w 9. rocznicę przewrotu majowego. Marszałek był kluczową postacią odzyskanej wolności II Rzeczpospolitej oraz architektem ładu politycznego w Europie Środkowo-Wschodniej po traktacie wersalskim. W odrodzonej po 117 latach zaborów Polsce zajmował najważniejsze funkcje państwowe: Naczelnika Państwa, Marszałka Polski oraz Premiera II RP. Jako wódz sił zbrojnych i polityk musiał zmierzyć się w kraju z liczną opozycją ugrupowań narodowych w tym największej – Narodowej Demokracji tzw. endecji. Wobec tylu oponentów pozostawał przez całe życie wierny wielokulturowości I RP, rodzinnej tradycji niepodległościowej wybudowanej na powstaniach listopadowym i styczniowym i zwolennikiem federacji z krajami powstałymi po państwie Jagiellonów. Był też niezmiernie oddany swej rodzinnej wileńskiej ziemi, gdzie zgodnie z testamentem Marszałka spoczęło Jego dumne serce u stóp ukochanej Matki. To właśnie Mauzoleum Matki i Serca Syna na wileńskiej Rosie jest jednym z najważniejszych miejsc polskiego dziedzictwa dla Polaków z Litwy i Macierzy. Jest ono regularnie bezczeszczone przez wandali i politycznych awanturników znad Niemna i Wilii, co sprawia, że postać Marszałka, a przede wszystkim zajęcie Wilna przez jego podkomendnego gen. Żeligowskiego w 1920 r. jest wciąż kwestią sporną w stosunkach Orła i Pogoni w XXI wieku. Marszałek po niespełna 50 latach nieobecności w PRL-owskiej rzeczywistości powrócił do świadomości historycznej Polaków, znów stał się patronem szkół, ulic i placów polskich miast. Pamiętajmy, że Wolność, którą otrzymaliśmy w jego dziedzictwie nie musi być nam dana, co pokazały nasze dzieje, raz na zawsze. Pamiętajmy również o Wilniukach i Polakach pozostałych na dalekich kresach dawnej Jagiellońskiej Ojczyzny, a także naszych rodakach rozsianych po całym świecie.

Piotr Wdowiak

Plakat wystawy prezentuje:

Dąb Zułowski w dworze Piłsudskich w Zułowie, w miejscu, gdzie stała w sypialni rodziców kołyska Ziuka, zasadzony przez Prezydenta Ignacego Mościckiego i Prezydentową Aleksandrę Piłsudską. Drzewo obecnie odżyło  i rośnie prawidłowo, ale przez wiele lat dąb był regularnie podtruwany przez istniejący w czasach radzieckich kołchoz. W czasie tych uroczystości legioniści wybrukowali drogę do byłego dworu i zadecydowano o założeniu w tym miejscu rezerwatu pamięci, który miał  zaprojektować  prof. Gutt. Idea nie została wówczas zrealizowana, a jej kontynuacją zajął się obecny  Związek Polaków na Litwie.

Piotr Wdowiak (autor wystawy), rocznik 1970: Absolwent studiów filologicznych i politologicznych w Łodzi, Moskwie i Bielefeld. Dziennikarz,  analityk, komentator stosunków między społeczeństwami Europy Środkowo-Wschodniej.  Współpracował z Rzeczpospolitą, GW, Dziennikiem, Tygodnikiem Powszechnym, Polityką, Stosunkami Międzynarodowymi, Le Monde Diplomatique, Międzynarodowym Przeglądzie Politycznym, Przeglądem Prawosławnym i Dlialog-Pheniben. W latach 2008-2012 konsul i I sekretarz w Ambasady  RP w  Wilnie. Autor czterech publikacji: Ikony Rosji (2008), Bezdrożami Litwy i Inflant. 17 spotkań z Wilniukami (2014), Bałtycka Droga i żywy  łańcuch Lwów-Kijów (2015), Marszałek Ziuk i pierwsi niepodlegli (2017). Autor wystawy: Śladami wspólnej historii Orła, Gryf a i Pogoni(2013) pod patronatem MSZ, Stowarzyszenia Wspólnota Polska oraz konsulów honorowych Litwy i Łotwy w Polsce.

Patroni wystawy:

Senat Rzeczpospolitej Polskiej
Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku
Stowarzyszenie „Wspólnota Polska”